- Kategoria: Skarżysko na Plus
- Michał
Subiektywne kalendarium na sierpień
Dla historii świata najważniejszą chyba sierpniową rocznicą jest pamięć 6. oraz 9. sierpnia 1945 roku kiedy to po dwóch eksplozjach amerykańskich bomb atomowych zrzuconych na japońskie miasta Hiroshima i Nagasaki świat wszedł w trwający do dziś okres nuklearnego strachu.
Dla Polaków pierwszy i ostatni dzień sierpnia są szczególnie ważne gdyż 1. będziemy obchodzili kolejną rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego – jednego z najbardziej tragicznych wydarzeń w historii Polski, emanację niezłomnego ducha Polski ale jednocześnie jednoznaczny symbol popadnięcia w sowiecką wyłączną strefę wpływów. Ostatni 31. dzień tego miesiąca to radosna rocznica podpisania 31. sierpnia 1980 r. przez Lecha Wałęsę z wicepremierem Jagielskim porozumień sierpniowych, które doprowadziły do wybuchu demokracji we wschodniej części Europy, były symbolem końca rosyjskiej dominacji, a w efekcie zmieniły cały świat.
W poprzednim numerze pokazaliśmy Państwu, że miesiąc lipiec był w historii Polski ważnym miesiącem, w którym miały miejsce wydarzenia kształtujące stosunki narodowościowe w państwie polskim w okresie od roku 1569 po rok 1944. Sierpień to dla Polaków miesiąc nie mniej ciekawy, miesiąc w którym miały miejsce ważne wydarzenia odgrywające szczególną rolę w formowaniu granic Polski, szczególnie tych na wschodzie.
Właśnie w 14. dniu sierpnia 1385 roku, w małej miejscowości Krewo został podpisany akt pierwszej, jeszcze personalnej unii Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Akt ten był początkiem powstania we wschodniej części Europy bytu państwowego, z którym przez wieki musiały się liczyć mocarstwa. W szczytowym momencie Rzeczpospolita Obojga Narodów liczyła niemal milion kilometrów kwadratowych i była światową potęgą militarną i polityczną. Siłę tego państwa obrazuje fakt, że polskie wojska jako jedyna w dziejach armia okupowały rosyjską stolicę przez ponad dwa lata. Interesujące jest to, że początek okupacji Moskwy przypadł na dzień 28. sierpnia 1610 roku.
Początek upadku I Rzeczypospolitej też miał swój początek w sierpniu gdyż 5. sierpnia 1772 roku w Petersburgu Rosja, Prusy i Austria podpisały traktat o rozbiorze Polski. Wykorzystały one słabość gospodarczą i polityczną kraju naszych przodków odrywając od niego ogromne terytoria wraz z ludnością na nich mieszkającą. W ciągu następnych 25 lat, w wyniku kolejnych dwóch rozbiorów, państwo polskie liczące 733 tys. km² i ponad 14 milionów mieszkańców na ponad 123 lata zostało wytarte z map świata.
Po zakończeniu I wojny światowej w 1918 roku odrodziła się polska państwowość. Początkiem tego odrodzenia był wymarsz utworzonej 3. sierpnia 1914 roku Pierwszej Kompanii Kadrowej Józefa Piłsudskiego z Krakowa do Kielc. Jednak o granice młodego państwa trzeba było stoczyć jeszcze wiele walk, z których znaczna część przypadła znów na dni sierpniowe. W sierpniu 1919 roku wybuchło I Powstanie Śląskie, które było początkiem walki o polskość Śląska. Walki te były kontynuowane rok później (także w sierpniu) w II Powstaniu Śląskim, które ostatecznie doprowadziło (po III powstaniu) do przyłączenia do Polski 1/3 Górnego Sląska. W tym samym czasie Polska toczyła śmiertelny bój o swój byt z bolszewicką Rosją. 15 sierpnia 1920 roku pod Warszawą sowieckie armie zostały zatrzymane, a następnie w swej większości rozbite w wyniku kontrnatarcia znad Wieprza. Bitwa Warszawska 1920 roku i następujące po niej walki pościgowe ukształtowały wschodnią granicę Polski aż do czasu wybuchu II wojny światowej. O znaczeniu tej bitwy może świadczyć fakt, że jest uznawana przez historyków za jedną z 20 najważniejszych bitew w historii świata.
31. sierpnia 1939 roku prezydent Mościcki zarządził powszechną mobilizację Wojska Polskiego w celu obrony granic Rzeczypospolitej jednak w wyniku agresji Niemiec i Rosji Polska znów straciła swój byt państwowy, o którego przywrócenie po raz kolejny przyszło Polakom walczyć.
Ostatnim wydarzeniem kształtującym granice Polski, znów na wschodzie i znów w sierpniu był układ polsko – radziecki z 16. sierpnia 1945 roku podpisany w Moskwie.W jego wyniku wschodnia granica Polski została oparta na niesławnej „linii Curzona” z niekorzystnymi dla Polski ustępstwami terytorialnymi na całej niemal jej długości.
Śmiało można powiedzieć, że sierpień jako miesiąc był niezmiernie ważny dla historii Polski w zakresie kształtowania jej granic od pierwszych Jagiellonów po czasy najnowsze.
BART