Stosunki polsko-żydowskie w ostatnim stuleciu zostały naznaczone w sposób szczególny. Doświadczenie Holocaustu położyło się cieniem na trwającą przez setki lat koegzystencję dwóch narodów, dlatego warto przypomnieć historie, które dają nadzieję na dialog i porozumienie. Muzeum im. „Orła Białego” w Skarżysku-Kamiennej zaprasza na zwiedzanie wystawy czasowej poświęconej niezwykłym ludziom w godzinie próby.

Z piętnem Holocaustu żyją nie tylko Żydzi i Niemcy, ale i Polacy. Na przestrzeni ostatnich lat proporcje poczucia winy, gniewu i złości zmieniają się jak w kalejdoskopie, chociaż próby naukowego usystematyzowania tragedii zagłady Żydów trwają od dziesiątek lat. Jedną z najpiękniejszych kart tej tragicznej historii jest pomoc jaką Polacy nieśli prześladowanym Żydom. O ile historia Żegoty jest powszechnie znana, o tyle pomoc niesiona przez pojedyncze osoby wciąż czeka na swoich historyków.

Dzięki pracy dr. Sebastiana Piątkowskiego i Arkadiusza Kutkowskiego z Delegatury OBEP IPN w Radomiu poznajemy losy ludzi, którzy w czasach pogardy wykazali się odwagą i niezłomnym charakterem. Wystawa „W godzinie próby…” poświęcona jest Polakom, którzy w okresie okupacji nieśli szeroko rozumianą pomoc eksterminowanym przez Niemców Żydom. Jej tematyka koncentruje się na międzyrzeczu Wisły i Pilicy, a zwłaszcza okolicach takich miejscowości, jak Ciepielów, Lipsko nad Wisłą, Radom i Szydłowiec. Przez pryzmat mających tam miejsce wydarzeń autorzy wystawy starali się jednak ukazać szersze zjawiska związane z pomocą i ratowaniem Żydów, a także objaśnić mechanizmy stosowanych przez nazistów represji wobec osób wspierających wyznawców judaizmu. Zaprezentowane w ekspozycji materiały pochodzą ze zbiorów m.in. Instytutu Pamięci Narodowej, Archiwów Państwowych w Kielcach i Radomiu, Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu, Muzeum Regionalnego w Iłży, a także osób prywatnych.

Autorzy ukazują historię poszczególnych osób na tle polityki III Rzeszy, której punktem kulminacyjnym była masowa zagłada. Poznajemy Reubena Borensteina, który uciekł z Warszawy do Szydłowca i dzięki pomocy Jana Podgórskiego znalazł schronienie u Felicji Kubskiej czy losy dziewczynki o imieniu Bronka, której pomogła rodzina Chylickich, a także wielu innych. Niestety w części tych historii na próżno szukać szczęśliwego zakończenia. Choć trudno powiedzieć ilu Polaków z regionu radomskiego uczestniczyło w ratowaniu Żydów, warto podkreślić, że Polacy stanowią największą liczbę wśród odznaczonych medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata, przyznawanym przez Instytut Pamięci Męczenników i Bohaterów Holocaustu Yad Vashem.

Na zwiedzanie wystawy zapraszamy od 8 kwietnia 2015 r., w godzinach otwarcia Muzeum.
Scenariusz wystawy
dr Sebastian Piątkowski Delegatura OBEP IPN w Radomiu
Arkadiusz Kutkowski Delegatura OBEP IPN w Radomiu

Koncepcja plastyczna
Magdalena Śladecka