- admin
- Kategoria: Spotkania z historią
Subiektywne kalendarium na MAJ 2018
1753 – Szwedzki uczony Karol Linneusz opublikował dzieło Species Plantarum, zawierające wykład jego systemu klasyfikacyjnego roślin.
1808 – W Księstwie Warszawskim i Wolnym Mieście Gdańsku wszedł w życie Kodeks Napoleona.
1890 – Pierwsze obchody Święta Pracy.
1945 – Ukazało się pierwsze wydanie czasopisma dla dzieci „Świerszczyk”.
1948 – Rozpoczął się pierwszy kolarski Wyścig Pokoju na trasie Warszawa-Praga.
2001 – W Warszawie odbyła się pierwsza Parada Równości.
2004 – Polska i 9 innych państw zostało oficjalnie przyjętych do Unii Europejskiej.
2. maja – W Polsce Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej oraz Dzień Polonii i Polaków za Granicą.
1312 – Papież Klemens V bullą Ad providam rozwiązał zakon templariuszy.
1921 – Wybuchło III powstanie śląskie.
1945 – Armia Czerwona wraz z oddziałami 1. Armii Wojska Polskiego zdobyła Berlin. Polacy zawiesili biało-czerwony sztandar na Kolumnie Zwycięstwa.
2004 –Po raz pierwszy obchodzono Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej.
3. maja – Światowy Dzień Wolności Prasy; w Polsce Święto Narodowe Trzeciego Maja.
1660 – W Oliwie zawarto pokój pomiędzy Polską a Szwecją, na mocy którego król Jan II Kazimierz Waza zrzekł się praw do tronu szwedzkiego, a Polska zatrzymała część Inflant.
1791 – Sejm Czteroletni uchwalił Konstytucję 3 Maja.
4. maja – Międzynarodowy Dzień Strażaka, Dzień Gwiezdnych Wojen.
1776 – Rhode Island jako pierwsza kolonia amerykańska ogłosiła niezależność od Wielkiej Brytanii.
5. maja – Dzień Europy; Dzień Walki z Dyskryminacją Osób Niepełnosprawnych.
1789 – Król Ludwik XVI otworzył Stany Generalne, francuski parlament zwołany po raz pierwszy od roku 1614.
1829 – Otwarto Bibliotekę Raczyńskich w Poznaniu.
1949 – Powstała Rada Europy.
1993 – Mercedes-Benz zakończył produkcję modelu 190.
2006 – Powstała koalicja PiS-Samoobrona-LPR.
6. maja – Europejski Dzień Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego.
1801 – W Wilnie otwarto Cmentarz Na Rossie.
1829 – Wiedeński budowniczy fortepianów i organów Cyrill Demian oraz jego synowie Karl i Guido złożyli wniosek o opatentowanie akordeonu.
1840 – W Wielkiej Brytanii w obiegu oficjalnym pojawił się pierwszy znaczek pocztowy (tzw. Penny Black).
1945 – Dowódca 1. Dywizji Pancernej gen. Stanisław Maczek przyjął w porcie wojennym Wilhelmshaven kapitulację dowództwa bazy Kriegsmarine.
1994 – Otwarto Eurotunel łączący Wielką Brytanię z kontynentem europejskim.
2001 – Przebywający w Damaszku Jan Paweł II jako pierwszy papież odwiedził meczet.
7. maja
1794 – Insurekcja kościuszkowska: Tadeusz Kościuszko wydał Uniwersał połaniecki znoszący poddaństwo osobiste chłopów, zakazujący ich rugowania z gruntu oraz zmniejszający wymiar pańszczyzny.
1867 – Alfred Nobel otrzymał brytyjski patent na wynaleziony w poprzednim roku dynamit.
1873 – Zainaugurowała działalność Akademia Umiejętności w Krakowie.
1895 – W Sankt Petersburgu Aleksandr Popow zademonstrował Rosyjskiemu Towarzystwu Fizyko-Chemicznemu działanie radia własnej konstrukcji.
1920 – Wojna polsko-bolszewicka: wojska polskie i ukraińskie zdobyły Kijów.
8. maja – Dzień Bibliotekarzy i Bibliotek; w Polsce Dzień Zwycięstwa.
1912 – Powstała amerykańska wytwórnia filmowa Paramount Pictures.
1945 – Dowództwo niemieckie podpisało w Berlinie bezwarunkową kapitulację wobec aliantów zachodnich i ZSRR (9 maja według czasu moskiewskiego).
9. maja – Dzień Unii Europejskiej (upamiętniający ogłoszenie planu Schumana o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali)
1889 – Hrabia Władysław Zamoyski nabył dobra zakopiańskie w celu ratowania lasów tatrzańskich.
1960 – Amerykańskie apteki rozpoczęły sprzedaż Enovidu, pierwszej na świecie tabletki antykoncepcyjnej.
1966 – Telewizja Polska wyemitowała pilotażowy odcinek serialu Czterej pancerni i pies w reżyserii Konrada Nałęckiego.
10. maja:
1508 – Michał Anioł rozpoczął malowanie fresków w Kaplicy Sykstyńskiej.
1924 – J. Edgar Hoover został dyrektorem Biura Śledczego (od 1935 roku Federalnego Biura Śledczego (FBI)). Funkcję pełnił 48 lat.
11. maja – Polska– Dzień bez Śmiecenia.
1573 – We wsi Kamień pod Warszawą, w pierwszej w Polsce wolnej elekcji został wybrany na króla Polski Henryk Walezy.
1873 – Sejm Królestwa Prus wydał ustawy majowe dotyczące kształcenia duchownych i egzaminu państwowego. Pierwsze egzaminy maturalne na świecie.
12. maja – Międzynarodowy Dzień Pielęgniarek.
113 – W Rzymie została poświęcona kolumna Trajana.
1364 – Król Kazimierz III Wielki ogłosił akt fundacyjny Akademii Krakowskiej.
1797 – Napoleon Bonaparte ukończył 1070-letni okres niepodległości Republiki Weneckiej.
1817 – W Warszawie otwarto pierwszą w kraju Giełdę Papierów Wartościowych.
1935 – Umiera Józef Piłsudski – pierwszy Marszałek Polski.
1941 – Konrad Zuse zaprezentował w Berlinie pierwszy działający i w pełni automatyczny komputer o zmiennym programie Z3.
2014 – Ukraina: samozwańcze Doniecka i Ługańska Republika Ludowa ogłosiły niepodległość.
13. maja:
1710 – W Berlinie założono klinikę Charité, obecnie największą w Europie.
1792 – W Targowicy nad Siwuchą ogłoszono zawiązanie przez polskich magnatów konfederacji przeciwko reformom Sejmu Wielkiego.
1922 – Reprezentacja Polski w piłce nożnej rozegrała pierwszy w historii mecz międzypaństwowy przed własną publicznością, przegrywając na Stadionie Cracovii z Węgrami 0:3.
1950 – Odbył się pierwszy w historii wyścig Formuły 1 – Grand Prix Wielkiej Brytanii na torze Silverstone. Zwyciężył Włoch Giuseppe Farina na wozie Alfa Romeo.
14. maja – Dzień Farmaceuty.
1796 – Brytyjski lekarz Edward Jenner zaszczepił 8-letniego chłopca wirusami ospy krowianki, uzyskując dzięki temu po raz pierwszy odporność biorcy na wirusy ospy prawdziwej.
1943 – W Sielcach nad Oką sformowano 1. Dywizję Piechoty im. Tadeusza Kościuszki.
1955 – Podpisano Układ Warszawski.
15. maja – Międzynarodowy Dzień Rodzin; w Polsce Dzień Polskiej Niezapominajki.
1909 – Utworzono Akademicki Związek Sportowy. (AZS)
1910 – Reprezentacja Włoch w piłce nożnej w swym pierwszym oficjalnym meczu pokonała w Mediolanie Francję 6:2.
1928 – Premiera pierwszego filmu rysunkowego z Myszką Miki.
1951 – W Pradze otwarto pierwszą na świecie izbę wytrzeźwień.
16. maja – w Polsce Święto Straży Granicznej.
1888 – Amerykański wynalazca i przemysłowiec pochodzenia niemieckiego Emil Berlinerzaprezentował skonstruowany przez siebie gramofon.
1929 – Po raz pierwszy wręczono nagrody amerykańskiej Akademii Filmowej, nazwane później Oscarami.
1991 – Wraz z rozformowaniem Wojsk Ochrony Pogranicza rozpoczęła funkcjonowanie Straż Graniczna.
2011 – Rozpoczęła się ostatnia misja kosmicznawahadłowca Endeavour. (zakończenie lotów kosmicznych wahadłowców)
17. maja – Międzynarodowy Dzień Przeciw Homofobii (ang.IDAHO)
1642 – Francuzi założyli fort Ville-Marie (obecnie Montreal).
1809 – Cesarstwo Francuskie zaanektowało Państwo Kościelne.
1828 – Hrabina Anna Jadwiga Sapieżyna sprzedała dobra szydłowieckie (miasto, 22 wsie i folwarki) Skarbowi Królestwa Polskiego.
1954 – W amerykańskich szkołach została zniesiona segregacja rasowa.
1990 – Światowa Organizacja Zdrowia usunęła homoseksualizm z listy chorób i zaburzeń.
18. maja – Międzynarodowy Dzień Muzeów(ustanowiony w 1977 roku przez ICOM, Międzynarodową Radę Muzeów, działającą przy UNESCO)
1498 – Vasco da Gama dobił do portu Kalikut w Indiach. (Odkrycie Indii)
1848 – We Frankfurcie nad Menem rozpoczęły się obrady pierwszego niemieckiego parlamentu.
1944 – 2. Korpus Polski pod dowództwem gen. Władysława Andersa zdobył po 6 dniach walk klasztor na wzgórzu Monte Cassino.
1970 – Zakończyła się trwająca od 30 marca operacja obracania Pałacu Lubomirskich w Warszawie.
1974 – Indie przeprowadziły swoją pierwszą próbną eksplozję bomby jądrowej.
19. maja – w Polsce Dzień Dobrych Uczynków.
1536 – Anna Boleyn, druga żona króla Anglii Henryka VIII Tudora, została ścięta za romans ze śpiewakiem Markiem Smeatonem.
1802 – Napoleon Bonaparte ustanowił Order Legii Honorowej.
20. maja
1792 – Otwarto i poświęcono Cmentarz Powązkowski w Warszawie.
1913 – We Wrocławiu otwarto Halę Stulecia.
1927 – Amerykański pilot Charles Lindberghwystartował z lotniska w Garden City pod Nowym Jorkiem w pierwszy w historii samotny lot transatlantycki bez międzylądowań, zakończony po 33,5 godz. lądowaniem w Paryżu.
1980 – 59 % spośród głosujących w referendum w kanadyjskiej prowincji Quebec opowiedziało się przeciwko ogłoszeniu przez nią niepodległości.
2006 - W Hanowerze zakończył się ostatni w historii kolarski Wyścig Pokoju. Zwyciężył Włoch Giampaolo Cheula.
21. maja – Światowy Dzień Kosmosu.
1363 – W Krakowie odbył się ślub króla Czech i cesarza rzymskiego Karola IV Luksemburskiego z Elżbietą Pomorską, wnuczką króla Kazimierza III Wielkiego.
1904 – W Paryżu założono Międzynarodową Federację Piłki Nożnej (FIFA).
1939 – Ernest Wilimowski ustanowił niepobity do dziś rekord polskiej ligi piłkarskiej 10 strzelonych goli w meczu Ruch Chorzów-Union Touring Łódź (12:1).
1945 – W nocy z 20. na 21. maja oddział AK dowodzony przez ppor. Edwarda Wasilewskiego ps. „Wichura” rozbił obóz NKWD w Rembertowie, uwalniając ok. 500 więźniów.
1956 – Nad atolem Bikini Amerykanie przeprowadzili pierwszą w historii detonację bomby wodorowej w atmosferze.
22. maja – Międzynarodowy Dzień Różnorodności Biologicznej. (ustanowione przez Zgromadzenie Ogólne ONZ)
334 p.n.e. – Aleksander Macedoński rozpoczął podbój Persji i odniósł zwycięstwo w bitwie nad rzeką Granik w północno-zachodniej Anatolii.
1762 – W Rzymie została odsłonięta fontanna di Trevi.
1911 – We Lwowie powstały pierwsze 4 drużyny skautowe powołane m.in. przez Andrzeja Małkowskiego. Okres od września 1910 do maja 1911 uważa się za początek ruchu harcerskiego w Polsce.
1911 – W Paryżu została założona Międzynarodowa Federacja Kynologiczna.
1919 – Wojska ukraińskie zakończyły oblężenie Lwowa i wycofały się wobec ofensywy Wojska Polskiego.
1974 – Utworzono największy na świecie Park Narodowy Grenlandii o powierzchni 972 000 km².
2015 – W Irlandii jako pierwszym kraju na świecie zalegalizowano na drodze referendum małżeństwa osób tej samej płci.
23. maja – Światowy Dzień Żółwia.
1618 – Defenestracja praska: posłowie habsburscy zostali wyrzuceni przez praskich mieszczan przez okno zamku na Hradczanach, co rozpoczęło wojnę trzydziestoletnią.
1863 – Założono istniejąca do dziś Socjaldemokratyczną Partię Niemiec(SPD).
1892 – Krakowski kościół Ducha Świętego został wysadzony w powietrze w celu pozyskania gruntu pod budowę gmachu Teatru im. Juliusza Słowackiego. Na wieść o tym wydarzeniu Jan Matejko zwrócił dyplom honorowego obywatela miasta Krakowa, oświadczając przy tym, że już nigdy nie będzie wystawiał w nim swoich obrazów.
1911 – Została otwarta Nowojorska Biblioteka Publiczna.
1940 – Okręt podwodny ORP Orzeł wyszedł w swój ostatni patrol na Morze Północne, w trakcie którego zaginął bez śladu dwa dni później.
24.maja – Europejski Dzień Parków Narodowych (w rocznicę utworzenia 1. europejskiego parku Sarek w Szwecji)
1571 – Wojska chana krymskiego Dewleta I Gireja spaliły Moskwę, w wyniku czego zginęło od 10 tys. do 80 tys. mieszkańców.
1609 – Król Zygmunt III Waza opuścił wraz z rodziną i dworem Wawel, przenosząc się na stałe do Warszawy.
1883 – W Nowym Jorku otwarto Most Brookliński.
1909 – W Szwecji założono najstarszy europejski Park Narodowy Sarek.
1970 – Na Półwyspie Kolskim na północy Rosji rozpoczęto wiercenie najgłębszego odwiertu na świecie SG-3 (12 226 m).
2000 – Amerykański Instytut Matematyczny Claya przedstawił 7 matematycznych problemów milenijnych, ustanawiając za rozwiązanie każdego z nich nagrodę miliona dolarów.
25. maja – Międzynarodowy Dzień Dziecka Zaginionego.
1477 – Wit Stwosz rozpoczął w Krakowie pracę nad Ołtarzem Mariackim.
1948 – W więzieniu na Rakowieckiej w Warszawie wykonano wyrok śmierci na rotmistrzu Witoldzie Pileckim.
1997 – Odbyło się referendum w sprawie przyjęcia nowej Konstytucji RP.
26. maja – Dzień Matki.
1569 – Wołyń został przyłączony do Korony Królestwa Polskiego.
1896 – Na nowojorskiej giełdzie pierwszy raz opublikowano indeks Dow Jones.
1923 – We Francji odbył się pierwszy wyścig samochodowy 24h Le Mans.
1956 – W Krakowie zainaugurował działalność kabaret Piwnica pod Baranami.
1988 – Otwarto Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi.
27. maja – Dzień Samorządu Terytorialnego.
1727 – Otwarto dla publiczności Ogród Saski w Warszawie.
1937 – W San Francisco otwarto Most Golden Gate.
1941 – Flota brytyjska zatopiła na Atlantyku niemiecki pancernik Bismarck. Spośród 2220 członków załogi uratowano zaledwie 115.
28. maja:
1513 – Drukarnia Floriana Unglera w Krakowie wydała modlitewnik Raj duszny autorstwa Biernata z Lublina, jedną z pierwszych książek napisanych w języku polskim.
1742 – W Londynie otwarto pierwszy na świecie kryty basen pływacki.
1905 – Wojna rosyjsko-japońska: klęska floty rosyjskiej w bitwie pod Cuszimą.
1921 – Rozpoczęły się pierwsze Międzynarodowe Targi Poznańskie.
1922 – Reprezentacja Polski w piłce nożnej w swym trzecim oficjalnym meczu odniosła pierwsze zwycięstwo, pokonując w Sztokholmie Szwecję 2:1. Pierwszego w historii gola w 23. minucie zdobył z rzutu karnego Józef Klotz.
29. maja – Międzynarodowy Dzień Uczestników Misji Pokojowych ONZ
1453 – Po trwającym od 6 kwietnia oblężeniu Konstantynopol został zdobyty przez wojska osmańskie pod wodzą sułtana Mehmeda II. W czasie obrony miasta poległ ostatni cesarz bizantyński Konstantyn XI Paleolog.
1953 – Nowozelandczyk Edmund Hillary wraz z nepalskim szerpą Tenzingiem Norgayem jako pierwsi w historii weszli na szczyt Mount Everestu.
2016 – Vive Tauron Kielce jako pierwsza polska drużyna wygrała Ligę Mistrzów piłkarzy ręcznych, pokonując w meczu finałowym turnieju Final Four w Kolonii węgierski MVM Veszprém KC.
30. maja – Dzień Rodzicielstwa Zastępczego (uchwalony przez Sejm RP w 2006 roku)
1431 – W Rouen została spalona na stosie Joanna d’Arc.
1505 – Podczas obrad Sejmu w Radomiu uchwalono konstytucję Nihil novi.
1911 – Odbył się pierwszy wyścig samochodowy Indianapolis 500.
1975 – Powstała Europejska Agencja Kosmiczna (ESA).
31. maja – Dzień bez Papierosa (ustanowiony przez WHO)w Polsce – Dzień Bociana Białego.
1891 – Rozpoczęto budowę Kolei Transsyberyjskiej.
1894 – Na ulice Lwowa wyjechał pierwszy tramwaj elektryczny.
1926 – Zgromadzenie Narodowe wybrało marszałka Józefa Piłsudskiego na urząd prezydenta RP, który odmówił jego przyjęcia.